Seweryn Dominsky
Żurek là một món súp được yêu thích ở Ba Lan, mang đến sự ấm áp với hương vị chua cay, làm cho nó trở thành món ăn lý tưởng cho những ngày lạnh và các buổi tụ tập ấm cúng. Nguồn gốc của nó bắt đầu từ thời trung cổ khi các đầu bếp tài năng sử dụng ngũ cốc lên men để nâng cao hương vị món ăn. Qua nhiều thế kỷ, żurek đã trở thành một phần không thể thiếu trong truyền thống ẩm thực Ba Lan, thường xuất hiện trên bàn ăn dịp lễ Phục sinh nhưng được thưởng thức quanh năm vì hương vị đậm đà và phong phú.
Độ chua đặc trưng của Żurek đến từ bột lên men từ lúa rye, mang lại một chiều sâu hương vị độc đáo. Theo truyền thống, súp thường được thêm xúc xích xông khói, nấm đất và đôi khi là trứng luộc, tạo ra một sự cân bằng hài hòa giữa vị chua, vị mặn, và vị béo ngậy. Hương thơm của nó chắc chắn sẽ gợi lên hình ảnh của những căn bếp nông thôn Ba Lan tràn đầy tâm huyết và linh hồn của nghệ thuật nấu ăn.
Nguyên liệu:
– 500ml bột lên men từ lúa rye (còn gọi là zakwas, có thể tìm thấy ở các cửa hàng chuyên biệt hoặc tự làm)
– 1 lít nước dùng gà hoặc rau củ
– 200g xúc xích kielbasa xông khói, thái lát
– 100g thịt xông khói, cắt nhỏ
– 1 củ hành tây lớn, băm nhỏ
– 2 tép tỏi, băm nhỏ
– 2 củ khoai tây, gọt vỏ và cắt thành khối vuông
– 1 lá nguyệt quế
– 3 quả tiêu allspice
– 200ml kem đặc
– 1 thìa súp củ cải đỏ bào (tùy chọn, để tăng thêm vị cay)
– Muối và tiêu đen vừa ăn
– 4 quả trứng luộc, cắt đôi
– Thì là tươi hoặc rau mùi, băm nhỏ để trang trí
– Bánh mì rye giòn để ăn kèm
Hướng dẫn:
1. Bắt đầu bằng cách xào thịt: Trong một nồi đáy dày hoặc nồi kiểu Hà Lan, nấu thịt xông khói cắt nhỏ trên lửa vừa cho đến khi ta thấy mỡ chảy ra và thịt bắt đầu chuyển màu nâu. Thêm xúc xích đã thái lát và tiếp tục nấu cho đến khi cả hai đều chuyển sang màu vàng và giòn. Gỡ ra và để riêng, giữ lại phần mỡ trong nồi.
2. Xào các loại rau thơm: Trong cùng một nồi, thêm hành tây băm và tỏi băm, xào cho đến khi hành trong suốt và có hương thơm.
3. Nấu nền súp: Đổ nước dùng gà hoặc rau củ vào nồi, thêm khoai tây đã cắt khối, lá nguyệt quế, và quả tiêu allspice. Đun sôi nhẹ và sau đó giảm lửa để nấu liu riu, cho đến khi khoai tây chín mềm, khoảng 15-20 phút.
4. Thêm bột lên men: Đổ bột lên men từ lúa rye vào nồi, khuấy đều để hòa quyện. Để ninh nhẹ trong khoảng 10 phút, cho các hương vị hòa quyện vào nhau.
5. Thêm hỗn hợp xông khói: Trở lại với thịt xông khói và xúc xích vào nồi. Khuấy thêm kem đặc và, nếu muốn, thêm một thìa củ cải đỏ bào để tăng thêm vị cay.
6. Nêm nếm và hoàn thiện: Nếm thử và điều chỉnh gia vị với muối và tiêu đen. Tiếp tục ninh thêm 5 phút nữa.
7. Phục vụ với phong cách: Múc súp żurek ra bát, cho trứng luộc đã cắt đôi vào mỗi phần. Rắc lên với thì là hoặc rau mùi băm nhỏ.
8. Kèm theo bánh mì rye giòn, hoàn hảo để thưởng thức từng giọt của món súp đầy hương vị này.
Mẹo nấu ăn:
– Cách làm bột lên men từ lúa rye tại nhà: Kết hợp 100g bột rye với 2 cốc nước, để nó lên men ở nhiệt độ phòng trong 3-5 ngày, khuấy mỗi ngày cho đến khi nó phát triển một hương vị chua dễ chịu.
– Tùy chọn thay thế: Nếu không tìm thấy xúc xích kielbasa xông khói, có thể sử dụng bất kỳ loại xúc xích xông khói chất lượng tốt nào.
– Biến tấu chay: Thay thế thịt bằng đậu phụ xông khói hoặc nấm để giữ được hương vị tương tự.
Ý tưởng kết hợp:
Żurek là một bữa ăn tự nó, nhưng kết hợp tuyệt vời với một ly lager nhẹ, giòn hoặc một ly trà thảo mộc tươi mát. Để tráng miệng, hãy phục vụ một món compote trái cây hoặc một miếng bánh táo để cân bằng vị mặn mà của súp.
Hãy đắm chìm trong một bát Żurek, và để mỗi thìa súp kể về những buổi quây quần bên bàn ăn của bà, sự ấm áp của truyền thống, và tiếng gọi chung của món ăn mang lại cảm giác an lành.
Żurek: Món ăn an ủi Ba Lan gây tranh cãi
Żurek không chỉ là một món súp; nó còn là trung tâm của văn hóa Ba Lan, không chỉ làm ấm cơ thể mà còn khơi dậy những tranh cãi và sự tò mò. Trong khi nguồn gốc của nó rất sâu sắc với truyền thống, żurek lại gây ra những tranh cãi hiện đại, đặc biệt trong cách chuẩn bị và trình bày.
Bạn có biết các phiên bản vùng miền không? Żurek khác nhau đáng kể trên khắp Ba Lan. Ở Silesia, súp bao gồm nhiều loại rau và đặc hơn so với các phiên bản truyền thống. Trong khi đó, ở Mazovia, nó có thể được phục vụ với xúc xích trắng. Những sự khác biệt này thường dẫn đến những cuộc tranh luận thân thiện về phiên bản nào là nguyên bản nhất.
Còn về ý nghĩa văn hóa của nó? Żurek thường được phục vụ trong một bát làm từ bánh mì. Thực hành này biến bữa ăn thành một trải nghiệm tương tác, cho phép thực khách lấy súp bằng các mảnh bát bánh mì. Tuy nhiên, một số đầu bếp hiện đại cho rằng bát bánh mì làm giảm đi hương vị, dẫn đến những cuộc thảo luận về truyền thống và đổi mới.
Có thể żurek có lợi cho sức khỏe không? Thú vị thay, bột lên men từ lúa rye được dùng trong żurek có thể cung cấp probiotic, hỗ trợ sức khỏe đường ruột. Điều này làm cho żurek không chỉ là món ăn ngon miệng mà còn có thể mang lại lợi ích cho tiêu hóa.
Dành cho cả những người ăn thịt và người ăn chay, sự đa dạng của żurek cho phép nó phục vụ cho các sở thích dinh dưỡng khác nhau – với xúc xích xông khói cho những người yêu thịt và nấm hoặc đậu phụ cho người ăn chay.
Để biết thêm về ẩm thực Ba Lan và lịch sử phong phú của nó, hãy truy cập Poland Travel.
